Παρέμβαση του Εκπροσώπου του ΤΕΕ στο ΕΠ Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση

Ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ στη 2^η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΕΠ Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση,  η οποία πραγματοποιήθηκε στις 17-3-2009 αναφέρθηκε στα εξής θέματα:

1. Στην προετοιμασία του ΤΕΕ για τα θέματα του ΕΣΠΑ και στις δυνατότητες συνδρομής του
2. Στα διαρθρωτικά προβλήματα του Ελληνικού μοντέλου Ανάπτυξης τα οποία επηρεάζουν την Εκπαίδευση και πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ειδικότερα αναφέρθηκε στη μεγάλη απόκλιση που παρουσιάζει η Χώρα ως προς την Τεχνολογική και Οργανωσιακή ετοιμότητα και την Καινοτομία σε σχέση με το επίπεδο ανάπτυξή της, στη χαμηλή τεχνολογική κουλτούρα, στα φαινόμενα εμπειρισμού που επικρατούν σε πολλούς τομείς και στην επακόλουθη απαξίωση του ρόλου των επιστημόνων, συμπεριλαμβανομένων των μηχανικών.
3. Στην υστέρηση των ποιοτικών δεικτών της εκπαίδευσης σε σχέση με τους τυπικούς δείκτες. Ιδιαιτέρως στα προβλήματα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, της Δια βίου μάθησης, της ιδιόμορφης σχολικής αποτυχίας και της αδυναμίας της να αναιρέσει τις κοινωνικές ανισοτητες στη μόρφωση.
4. Προτάσεις για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, ειδικότερα σε ειδικά τεχνολογικά θέματα, Οργανωση και Διοίκηση Εργαστηρίων κλπ,
5. Πρόταση για την αναβάθμιση του μαθήματος της Τεχνολογίας στη Γενική Εκπαίδευση, με τη χρηματοδότηση εργαστηρίων και την επιμόρφωση εκπαιδευτικών
6. Πρόταση για τη Σύνδεση Εκπαίδευσης με την Κοινωνία και την Παραγωγή
7. Πρόταση για Ολοκληρωμένες – Οριζόντες δράσεις αξιοποίησης των Ελλήνων Επιστημόνων και Ερευνητών, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της οικονομικής κρίσης.
8. Πρόταση για Συνεργασία – Συνέργιες των ΕΠ Εκπαίδευσης και Δια βίου Μάθησης με τα αντίστοιχα προγράμματα των Παραγωγικών Υπουργείων (ΥΠΑΝ, ΥΠΕΧΩΔΕ, Απασχόλησης κλπ).
9. Προτάσεις για την On going αξιολόγηση του Προγράμματος και για δράσεις Αυτοαξιολόγησης
10. Προτάσεις για τη Δημοσιότητα και Διαφάνεια του Προγράμματος
11. Πρόταση για συμμετοχή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ – ΠΟΣΔΕΠ στην Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΠ.

Αναλυτικά η παρέμβαση ήταν η εξής:

Η παρέμβαση του εκπροσώπου του ΤΕΕ στη 2^η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΕΠ Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση,  η οποία πραγματοποιήθηκε στις 17-3-2009, ήταν η εξής:

Εισαγωγή

Συγχαίρουμε τους υπεύθυνους για τον τρόπο παρουσίασης του Προγράμματος, για την εξειδίκευση σε σχέση με την προηγούμενη συνεδρίαση και  για την επάρκεια των εισηγήσεων στην Επιτροπή. Γνωρίζουμε ότι οι εμπλεκόμενοι στο Πρόγραμμα καταβάλλουν τεράστια προσπάθεια για να ανταποκριθούν στο πλέον σύνθετο Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, το οποίο ασχολείται με τον πυρήνα της προσπάθειάς μας: Τον Άνθρωπο.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος έχει έγκαιρα προετοιμαστεί για το ΕΣΠΑ με βάση τις παρακάτω ενέργειες.

1.                  Εμπειρία, μέσα από Συνέδρια και Ημερίδες για Β και Γ ΚΠΣ

2.                  Σύσταση Ομάδας Δράσης για το ΕΣΠΑ από το 2005

3.                  Συνέδριο και ημερίδες για το ΕΣΠΑ με εισηγήσεις για κάθε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και σε συνεργασία με τις Διαχειριστικές Επιτροπές

4.                  Δημιουργία του Blog ΕΣΠΑ και Μηχανικοί https://espaengineers.wordpress.com όπου υπάρχει εξειδικευμένη ενημέρωση για μηχανικούς σχετικά με τις εξελίξεις στο ΕΣΠΑ, συμπεριλαμβανομένων και των Προσκλήσεων.

5.                  Διαθέτει το ΙΕΚΕΜ ΤΕΕ, έναν αξιόπιστο φορέα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης μηχανικών και τεχνιτών Είναι πιστοποιημένος φορέας Κατάρτισης με Παραρτήματα εκτός Αττικής.

Ειδικότερα το ΤΕΕ ενδιαφέρεται για το  ΕΠΕΔΒΜ καθώς αφορά τον τρόπο εκπαίδευσης των μηχανικών και των συνεργατών τους αλλά και από το γεγονός ότι, διαθέτοντας μηχανικούς μέλη του τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην παραγωγή, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στις δράσεις της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και της Τεχνολογικής επιμόρφωσης γενικότερα των μαθητών.

Η εισήγησή μας αφορά θέματα στα οποία είναι αρμόδιο το ΤΕΕ, ως τεχνικός σύμβουλος της Ελληνικής Πολιτείας. Υπάρχουν προφανώς και άλλα κοινωνικού περιεχομένου ζητήματα, πιθανόν σημαντικότερα, για τα οποία  είναι περισσότερο αρμόδιοι άλλοι φορείς.

Γενικές Παρατηρήσεις – Που βρισκόμαστε

Κρίνουμε σκόπιμο να εξετάσουμε βασικά προβλήματα ανάπτυξης της Χώρας, τα οποία πρέπει να λάβουμε υπόψη μας στις επενδύσεις οι οποίες απαιτείται να γίνουν στην Παιδεία, με σκοπό τη βελτίωσή της κατάστασης. Πόσο μάλλον που η γενικότερη κατάσταση στην οικονομία και την παραγωγή, γνωρίζουμε όλοι ότι, ασκεί πιέσεις στην Εκπαίδευση για την εξασφάλιση της αναπαραγωγής της.

Το επίπεδο ανάπτυξης της Χώρας

Η ανταγωνιστικότητα, όπως εμφανίζεται σε διάφορες έρευνες, παρουσιάζει  σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης της Χώρας,  .

Η μεγαλύτερη απόκλιση, βρίσκεται στην Τεχνολογική Ετοιμότητα, στην Καινοτομία, στην Οργανωσιακή ετοιμότητα των επιχειρήσεων (Έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την Aνταγωνιστικότητα  http://www.weforum.org/documents/GCR0809/index.html)

Σημειωτέον, ότι τέτοιου είδους αποκλίσεις δεν συναντώνται σε καμία άλλη χώρα, με βάση το επίπεδο ανάπτυξής της.

Χαρακτηριστικά, η  Ευρωπαϊκή Έρευνα για την Καινοτομία (European Innovation Score Board 2004 http://www.trendchart.org/annualreports/report2004/Innovation_policy_europe_2004.pdf ) ανέφερε το εξής για την Ελλάδα: «Η σχέση μεταξύ των επιδόσεων της καινοτομίας και του εγχώριου ΑΕΠ αναδεικνύει καθαρά ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι βασισμένη σε άλλες πηγές παρά στην καινοτομική παραγωγή και αυτό είναι πιθανόν να δημιουργήσει σημαντικό κίνδυνο για την μελλοντική ανταγωνιστικότητα της Χώρας».

Παρότι σήμερα η Χώρα εμφανίζεται να κάνει βήματα εκσυγχρονισμού, βελτιώνοντας τη θέση της ως προς την Καινοτομία,  αυτό προέρχεται κυρίως από δείκτες που αφορούν κυρίως σε μη τεχνολογικούς δείκτες (πχ απελευθέρωση αγοράς) ενώ η απόκλιση στους επιμέρους παραδοσιακά υπολειπόμενους δείκτες  Τεχνολογίας ή Οργάνωσης εμφανίζεται στάσιμη πχ παραγωγή τεχνολογικά προηγμένων προϊόντων, απασχολούμενοι σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, επενδύσεις σε Ε&Τ κλπ. (βλ. Σύγκριση 2005-2009 European Innovation Score Board http://www.proinno-europe.eu/EIS2008/website/docs/EIS_2008_Final_report.pdf.

Γενικότερα, όπως επισημάναμε στη Διημερίδα του ΤΕΕ για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (2005) http://users.sch.gr/kontaxis/ekdiloseis/0505_tee_tee.htm , αλλά και στο Συνέδριο του ΤΕΕ για το ΕΣΠΑ (2007), http://portal.tee.gr/portal/page/portal/INTER_RELATIONS/omadadrashs

υπάρχει γενικότερο πρόβλημα τεχνολογικής κουλτούρας της Χώρας καθώς σε τεχνολογικά θέματα και θέματα οργάνωσης επικρατεί ο εμπειρισμός και η απαξίωση της τέχνης και της επιστήμης ως ανταγωνιστικών προσόντων. Η μη τήρηση κανονισμών, η απουσία ελέγχων και η απαξίωση του ρόλου των επιστημόνων και επιμορφωμένων τεχνιτών συναντάται σε πολλούς τομείς. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η αδυναμία αξιοποίησης των σύγχρονων εξελίξεων της Επιστήμης και της Τεχνολογίας  η σπατάλη πόρων (Φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και του  νερού, ανθρώπινου δυναμικού, εξοπλισμού,  κεφαλαίων) και το υψηλό κόστος λειτουργίας και συντήρησης των εγκαταστάσεων αλλά και των μηχανών, οχημάτων κλπ.

Τυπικοί και ουσιαστικοί δείκτες εκπαίδευσης

Η Ελλάδα εμφανίζει θετική εικόνα και ικανοποιητική βελτίωση στους τυπικούς δείκτες της εκπαίδευσης όπως Υποδομές, ποσοστό αποφοίτων Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αναλογία μαθητών/εκπαιδευτικών, κάτοχοι διδακτορικού κλπ

Όμως παρουσιάζει κακή εικόνα σε διάφορους ουσιαστικούς δείκτες (PISA, Ετοιμότητα Σχολείων στη Χρήση Νέων Τεχνολογιών, Δια βίου μάθηση, Ανεργία αποφοίτων υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης κλπ).

Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί η ιδιόμορφη σχολική αποτυχία η οποία αποκρύπτεται με τις διευκολύνσεις, ιδιαιτέρως στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ σε σχέση με το 2003 αυξήθηκε κατά 5,6% το ποσοστό των μαθητών που έχουν αποφοιτήσει από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αυξήθηκε επίσης κατά 0,8% το ποσοστό αυτών που έχουν αδυναμία ανάγνωσης και κατανόησης κειμένων.

Σημαντικό πρόβλημα υπάρχει κυρίως στην Επαγγελματική εκπαίδευση, όπου οι απόφοιτοί της αδυνατούν να εργαστούν αποτελεσματικά στον τομέα που εκπαιδεύτηκαν όπως αποδεικνύει και πρόσφατη έρευνα του ΠΙ .

Το ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό των δεικτών δια βίου μάθησης συντηρεί την τεχνολογική καθυστέρηση που παραδοσιακά υπάρχει στην Ελλάδα. Ιδιαιτέρως το γεγονός ότι οι όποιες προσπάθειες δια βίου μάθησης εξαντλούνται στους διαθέτοντες ήδη προσόντα και όχι στους ανειδίκευτους.

Σύμφωνα με το παρακάτω πίνακα (PISA), η Εκπαίδευση στην Ελλάδα αδυνατεί να αναιρέσει τις κοινωνικές ανισότητες, καταδικάζοντας πολύ περισσότερο από τις άλλες χώρες τις αδύναμες κοινωνικο – οικονομικά τάξεις και κυρίως τα μεσαία στρώματα. Το διάγραμμα εμφανίζει μια αριστοκρατική εκπαίδευση όπου η  μαθητές από την ανώτατη οικονομική προέλευση επιτυγχάνουν πολύ καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τους μαθητές των μεσαίων στρωμάτων, οι οποίοι επίσης έχουν πολύ καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές των κατωτέρων στρωμάτων.

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών ΕΠΑΛ – ΕΠΑΣ

Πιστεύουμε ότι οι επιμορφωτικές δράσεις για τους εκπαιδευτικούς της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, είναι αναγκαίο να αφορούν, πέραν των άλλων, εξειδικευμένα θέματα τεχνικής ενημέρωσης – επιμόρφωσης ανά ειδικότητα π.χ. τεχνολογία αυτοκινήτου, αυτοματισμούς,  φυσικό αέριο, πνευματικά και υδραυλικά συστήματα, νέους κανονισμούς ηλεκτρικών εγκαταστάσεων,  εξοικονόμηση ενέργειας (στο πλαίσιο του νέου νόμου για τις ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων, συστήματα οδήγησης κινητήρων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τεχνολογία δικτύων και επικοινωνιών για ηλεκτρονικούς, δομημένη καλωδίωση, «εξυπνα σπίτια», βιολογική γεωργία, οικονομικές επιχειρήσεις στο διαδίκτυο, κλπ.
Αυτά σε διάφορα επίπεδα: θεωρητικό, εργαστηριακό, πρακτική άσκηση.
Επίσης θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθούν δράσεις όπως η τοποθέτηση εκπαιδευτικών για ένα διάστημα στην παραγωγή (σε επιχειρήσεις) για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας.

Επίσης, απαιτείται ειδική επιμόρφωση σε θέματα Οργάνωσης και Διοίκησης Εργαστηρίων. Τα Εργαστηριακά Κέντρα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης αποτελούν στην πραγματικότητα ολόκληρα εργοστάσια. Η Διοίκησή τους δεν είναι δυνατόν να γίνεται εμπειρικά αλλά απαιτεί ειδική επιμόρφωση που να είναι επικεντρωμένη σε θέματα διοίκησης και οργάνωσης παραγωγής, διαχείριση πόρων, υγιεινή και ασφάλεια, εξειδικευμένη επιμόρφωση στον εξοπλισμό κλπ.
Το  ΤΕΕ, μέσω και του ΙΕΚΕΜ (Ινστιτούτο Εκπαίδευσης – Κατάρτισης Μηχανικών) και αξιοποιώντας τους μηχανικούς μέλη του που βρίσκονται στην παραγωγή, θα μπορούσε να συμβάλει  σε διάφορα προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών τεχνικών ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των δράσεων σύνδεσης εκπαίδευσης και παραγωγής, σε συνεργασία με άλλους φορείς όπως πολυτεχνεία, φορείς της παραγωγής, επιχειρήσεις – μέλη του κλπ.)

Μάθημα Τεχνολογίας στη Γενική Εκπαίδευση

Για την αναίρεση της χαμηλής τεχνολογικής και οργανωσιακής κουλτούρας στο κοινωνικό σύνολο, πιστεύουμε ότι η αναβάθμιση του μαθήματος της Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο και στο Γενικό Λύκειο μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση. Προτείνουμε:

1. Μέσω των ΠΕΠ να εξοπλιστούν εργαστήρια Τεχνολογίας. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν κτιριακές προϋποθέσεις, να ενσωματωθούν στα εργαστήρια Φυσικής ή να δημιουργηθούν κοινά εργαστήρια Τεχνολογίας και Φυσικής (ή και Καλλιτεχνικών) και να υπάρξει σχετική νομοθετική ρύθμιση για τη διαχείρισή τους. Για αυτόν τον σκοπό η συγκεκριμένη προτεραιότητα από την 6^η θέση θα πρέπει να ανέρθει στην 4^η θέση μαζί με τις αντίστοιχες προτεραιότητες ΕΠΑΛ – ΕΠΑΣ. Είναι προφανώς αναγκαίο να προβλεφθούν και αντίστοιχες δράσεις από ΕΚΤ για την επιμόρφωση στα νέα εργαστήρια, τόσο της Τεχνολογίας Γυμνασίου και Λυκείου όσο και των ΕΠΑΛ – ΕΠΑΣ.
2. Δράσεις επιμόρφωσης και υποστήριξης εκπαιδευτικών που διδάσκουν το μάθημα. Είναι προφανώς αναγκαίο να προβλεφθούν και αντίστοιχες δράσεις από ΕΚΤ για την επιμόρφωση στα νέα εργαστήρια, τόσο της Τεχνολογίας Γυμνασίου και Λυκείου όσο και των ΕΠΑΛ – ΕΠΑΣ.

Σύνδεση εκπαίδευσης με την Κοινωνία και την Παραγωγή

Το ΤΕΕ προτείνει αποκέντρωση και σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία, αλλά με σαφείς όρους και προϋποθέσεις

Είναι μια πραγματική πρόκληση η οποία επί χρόνια εξακολουθεί να είναι απλά πρόκληση. Οι μεγάλοι παιδαγωγοί του περασμένου αιώνα κατέκριναν το γεγονός ότι η εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει απομονωθεί από την κοινωνία με σκοπό να μην επηρεάζεται από τον κοινωνικό προβληματισμό, αλλά να αποτελεί ένα όργανο αναπαραγωγής της εξουσίας. Σήμερα, με τον υπαρκτό κίνδυνο επηρεασμού της εκπαίδευσης από την αγορά, υπάρχει αντίδραση εκπαιδευτικών και παιδαγωγών στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και την παραγωγή.

Το ΤΕΕ θεωρεί απαραίτητη αυτήν την σύνδεση αλλά υπό όρους, οι οποίοι θα διασφαλίζουν την συναίνεση των εκπαιδευτικών φορέων.   Είναι απαραίτητο να διευκρινιστούν οι αρχές και τα όρια εμπλοκής των τοπικών κοινωνιών ώστε ιδιαιτέρως η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση να εμπλουτίζεται από την εμπειρία της παραγωγής και να έρχεται σε επαφή με τα κοινωνικά προβλήματα. Οι φορείς της εκπαίδευσης θα πρέπει να αξιοποιούν αυτήν την εμπειρία αλλά να είναι οι ίδιοι αυτοί που θα αποφασίζουν τις κατευθύνσεις και όχι η  αγορά, η οποία αδυνατεί να προβάλει μακροπρόθεσμους στόχους. Είναι χαρακτηριστικό το φαινόμενο, τοπικές κοινωνίες να λειτουργούν συντεχνιακά και να αποτρέπουν τη δημιουργία ειδικοτήτων σε Επαγγελματικά σχολεία, για να μην ανταγωνίζονται τους υπάρχοντες επαγγελματίες.

Ολοκληρωμένες Δράσεις αξιοποίησης των Ελλήνων Επιστημόνων – Ερευνητών

Οι Έλληνες επιστήμονες και ερευνητές  έχουν ιδιαίτερα ικανοποιητικές  επιδόσεις σε όλες τις έρευνες οι οποίες πραγματοποιούνται και αποτελούν ένα πολύτιμο κεφάλαιο για τη Χώρα, αξιοποιήσιμο και για την αντιμετώπιση της Οικονομικής κρίσης. Επισημαίνουμε ότι στην πρόσφατη έρευνα «Science, Technology and Competitiveness, key figures report 08/09 http://ec.europa.eu/research/era/pdf/key-figures-report2008-2009_en.pdf επισημαίνοντα  ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία.

Δαπάνες για έρευνα % του ΑΕΠ

Συμμετοχή στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Ε&Τ

Σύμφωνα με την έρευνα, η  Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις ως προς τα κονδύλια τα οποία διαθέτει για Έρευνα και Τεχνολογία (Ε&Τ) με μηδαμινές τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.  Ακόμη και στον τομέα των υπηρεσιών, καταλαμβάνει την τελευταία θέση ως προς το ποσοστό των προηγμένων υπηρεσιών σε σχέση με το σύνολο των υπηρεσιών που παρέχει και την προτελευταία θέση, με τελευταία την Τουρκία, ως προς το ποσοστό εργαζομένων σε τεχνολογικά προηγμένες θέσεις εργασίας.

Όμως οι Έλληνες ερευνητές παρουσιάζουν ιδιαίτερα θετικές επιδόσεις. Η Ελλάδα κατατάσσεται σε  ικανοποιητική θέση ως προς τον δείκτη «τα  πλέον δραστήρια Πανεπιστήμια στον τομέα της έρευνας» (most active research universities / citation) και σε μια από τις καλύτερες θέσεις ως προς τη συμμετοχή στο 5ο και 6ο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Πλαίσιο Έρευνας και Τεχνολογίας. Επίσης η Ελλάδα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση ως προς τη συμμετοχή των ερευνητών της σε ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα (ανταγωνιστικά).

Η αξιοποίηση των Ελλήνων Επιστημόνων – Ερευνητών είναι ένα ειδικό θέμα, ενόψει μάλιστα της οικονομικής κρίσης,  για το οποίο προτείνουμε συντονισμένες δράσεις από το σύνολο των ΕΠ του ΕΣΠΑ και για το οποίο είναι σκόπιμο να υπάρξει σχετική διαβούλευση και οριζόντια δράση.

Συνεργασία με τα ΕΠ των Παραγωγικών Υπουργείων

Πιστεύουμε ότι η τελική αξιοποίηση των επενδύσεων οι οποίες θα γίνουν στην Εκπαίδευση εξαρτάται εν πολλοίς και από τις ανάλογες δράσεις άλλων προγραμμάτων, κυρίως αυτών των παραγωγικών υπουργείων αλλά και του Υπουργείου Απασχόλησης με το οποίο νομίζουμε ότι υπάρχει σχετική συνεργασία.

Προτείνουμε, να συσταθεί μια ολιγομελής Συμβουλευτική Επιτροπή – Παρατηρητήριο με εκπροσώπους από τα παραπάνω προγράμματα. Ένα από τα κυριότερα θέματα συνεργασίας είναι η αξιοποίηση του αποτελέσματος των δράσεων του ΕΠΕΔΒΜ και των αποφοίτων της Εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε τελευταία προκήρυξη του ΕΠ Ανθρώπινο Δυναμικό  για την Κατάρτιση Ανέργων στον Τουριστικό τομέα, δεν προβλέπονται καθόλου αντίστοιχης ειδικότητας απόφοιτοι των Επαγγελματικών Λυκείων. Επίσης, στην Προκήρυξη του ΥΠΑΝ  για την Επιχειρηματικότητα Νέων, δεν προβλέπονται ικανοποιητικά  κριτήρια αξιολόγησης ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης των εργαζομένων της προτεινόμενης επιχείρησης.

Παρεμβάσεις αμοιβαίας προσαρμογής (mutual adaptation)

Οι περισσότερες δράσεις οι οποίες αναφέρονται στο παρόν Πρόγραμμα (αλλά και στα προηγούμενα) αποτελούν καινοτομίες για την Ελληνική Εκπαίδευση (Χρήση Υπολογιστών στο μάθημα, Σύνδεση Εκπαίδευσης και Κοινωνίας, Ομαδοσυνεργατικές δράσεις, Αξιολόγηση κλπ). Σύμφωνα με τη θεωρία της διείσδυσης των καινοτομιών, η υιοθέτηση των καινοτομιών από Οργανισμούς απαιτούν ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης και Οργανωτικών Αλλαγών στην κατεύθυνση της αμοιβαίας προσαρμογής (mutual adaptation).

Επίσης υπάρχει η εμπειρία από τα προηγούμενα προγράμματα όπου οι διάφορες καινοτομίες που έχουν εφαρμοστεί κατά καιρούς στην Εκπαίδευση δεν έχουν ενσωματωθεί στην Εκπαιδευτική διαδικασία όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός τους.  Οι καινοτόμες δράσεις τέλειωσαν με το πέρας των χρηματοδοτήσεών τους (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ΔΑΙΔΑΛΟΣ, Επισκέψεις σε Επιχειρήσεις κλπ).

Αξιολόγηση Προγράμματος

Με βάση το προηγούμενο, κρίνουμε θετική την on going αξιολόγηση του Προγράμματος καθώς και τις υπόλοιπες προβλέψεις.

Θεωρούμε απαραίτητο να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στα πρωτογενή στοιχεία αξιολόγησης από όλα τα μέλη της παρούσας Επιτροπής, με την αξιοποίηση του Ιντερνετ.

Πιστεύουμε ότι οι διάφορες αξιολογήσεις και ιδίως τα διορθωτικά μέτρα δεν πρέπει να δρουν διορθωτικά μόνο στο Πρόγραμμα και στις διαδικασίες του αλλά να επεκτείνονται και σε ειδικούς τομείς της εκπαιδευτικής πολιτικής, της λειτουργίας και της παιδαγωγικής καθημερινότητας του σχολείου, οι οποίοι πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να αποδώσουν μακροπρόθεσμα οι επενδύσεις που γίνονται.

Για παράδειγμα, με το προηγούμενο ΕΠ εξοπλίστηκαν τα Σχολικά Εργαστήρια – ΣΕΚ με πανάκριβο εξοπλισμό προσομοιώσεων, ο οποίος όμως δεν αφορά κυρίως τις εργαστηριακές ασκήσεις αλλά τη θεωρία. Για την αξιοποίησή του θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ώστε να είναι σε θέση οι καθηγητές των θεωρητικών μαθημάτων να τον αξιοποιήσουν. Είναι λοιπόν αναγκαίο να υπάρχει ένας «φορέας υποδοχής» των διαπιστωμένων μέσα από τις αξιολογήσεις δυσλειτουργιών, ο οποίος να επεξεργάζεται τις θεσμικές ή παιδαγωγικές προσαρμογές που απαιτούνται. Ένας τέτοιος φορέας μπορεί να είναι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Αυτοαξιολόγηση φορέων οι οποίου εμπλέκονται σε Προγράμματα

Είναι γνωστό ότι υπάρχει έντονος προβληματισμός για την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής αξιολόγησης από εξωτερικούς αξιολογητές. Προφανώς, στο σημείο αυτό αναφερόμαστε στην αξιολόγηση του προγράμματος και όχι της εκπαίδευσης. Ωστόσο, επειδή η τελική αξιολόγηση των ποιοτικών δεικτών του Προγράμματος θα αφορά την ίδια την εκπαίδευση, θα πρέπει να προβλεφθούν και δράσεις Αυτοαξιολόγησης των δράσεων των φορέων οι οποίοι θα εμπλακούν στο Πρόγραμμα, ανεξάρτητα ή σε συνεργασία με τους εξωτερικούς αξιολογητές.

Κριτήρια Αξιολόγησης Πράξεων

Στα κριτήρια αξιολόγησης (άμεση και συγκριτική) δεν υπάρχει η παράμετρος Ικανότητα δικαιούχου ως προς την εξειδικευμένη στελέχωσή του να φέρει σε πέρας την Πράξη (πχ αν διαθέτει το κατάλληλο προσωπικό, οργάνωση, υποδομές κλπ). Θα μπορούσε λοιπόν ένας φορέας, πχ Πανεπιστήμιο, να αναλάβει το έργο Σύνδεσης Τεχνικής Εκπαίδευσης με την Αγορά Εργασίας και να μη διαθέτει ικανό αριθμό μηχανικών ή στελεχών θετικών επιστημών  οι οποίοι να γνωρίζουν στοιχειωδώς την παραγωγή και να μπορούν ισότιμα να επικοινωνήσουν με τις επιχειρήσεις.

Δημοσιότητα

Για τη δημοσιότητα του Προγράμματος, με βάση την προηγούμενη εμπειρία προτείνουμε τα εξής:

1. Όλες οι προκηρύξεις και οι προσκλήσεις τόσο από την Κεντρική Διαχειριστική Αρχή όσο και από τους ενδιάμεσους φορείς (Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ΙΔΕΚΕ κλπ) να δημοσιεύονται ηλεκτρονικά σε ενιαίο δικτυακό τόπο. Να υπάρχει δυνατότητα άμεσης εγγραφής και ενημέρωσης για κάθε ενδιαφερόμενο μέσω RSS ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
2. Να υπάρχει συνέργια μεταξύ των διαφόρων μέσων και μεθόδων προβολής καθώς έχει παρουσιαστεί το φαινόμενο να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις οι οποίες δεν έχουν κοινοποιηθεί ούτε καν στην εκπαιδευτική κοινότητα (ΔΑΙΔΑΛΟΣ).
3. Να εξειδικευτούν περαιτέρω τα κρίσιμα κοινά στόχοι που ενδιαφέρουν τη Δημοσιότητα του  Προγράμματος σε σύνδεση με τις επιμέρους δράσεις του και να συζητηθούν στην παρούσα Επιτροπή.  Με βάση αυτά, να εξειδικευθεί το προτεινόμενο  Δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων και το κοινό που απευθύνεται ο καθένας φορέας. Το ΤΕΕ, το οποίο διαθέτει εβδομαδιαίο ενημερωτικό Δελτίο που απευθύνεται στους 120.000 μηχανικούς και  Τράπεζα πληροφοριών  θα μπορούσε να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη διάχυση του Προγράμματος ή επιμέρους δράσεών του όπως ηΣύνδεση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με το χώρο της εργασίας, με βάση κανόνες που θα συμφωνηθούν από τους ενδιαφερόμενους.
4. Επειδή η ανάδειξη διαφόρων θεμάτων της Εκπαίδευσης στην Κοινωνία έχουν άμεση σχέση με την αγορά εργασίας, θα πρέπει να υπάρχουν κοινές δράσεις δημοσιότητας με τα παραγωγικά υπουργεία (Πρακτική Άσκηση, Απασχόληση αποφοίτων, Σύνδεση με τους χώρους εργασίας, Επαγγελματικά δικαιώματα). Για παράδειγμα, η προβολή της ανταποδοτικότητας της απασχόλησης τεχνιτών αποφοίτων της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης,  με σαφή επαγγελματικά δικαιώματα, αποτελεί μάλλον θέμα των παραγωγικών Υπουργείων.

Τρόπος επικοινωνίας και Οργάνωσης της Επιτροπής Παρακολούθησης

Δυστυχώς, η ενημέρωση για τη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης δεν έγινε έγκαιρα. Ακόμη και στο Ιντερνετ το υλικό δημοσιεύθηκε μόλις στις 10-3-2009, όπως αναφέρεται στη σχετική ιστοσελίδα της πρόσκλησης και των εισηγήσεων για την Επιτροπή Παρακολούθησης http://www.epeaek.gr/epeaek/jsp/el/search_details.jsp?id=1143.

Στη σημερινή εποχή της Κοινωνίας της Πληροφορίας δεν αρκεί να επικοινωνούμε με επιστολές μέσω ταχυδρομείου ή courier (ή αυτό να γίνεται επικουρικά).

Είναι άμεσα αναγκαίο να υπάρξει τουλάχιστον μια ηλεκτρονική ομάδα συζήτησης ή έστω μια mailing list μεταξύ των μελών της Επιτροπής ώστε να ενημερωνόμαστε έγκαιρα και να μπορούμε να προετοιμάζουμε καλύτερα τις Επιτροπές μέσα από Διαβουλεύσεις.

Το ΤΕΕ μπορεί να βοηθήσει άμεσα σε αυτό.

Για το σκοπό αυτό, προτείνουμε στον Κανονισμό Λειτουργίας, στο σημείο που αφορά τη Γραπτή Διαδικασία να προστεθεί: «Το διάστημα μεταξύ των Συνεδριάσεων της Επιτροπής Παρακολούθησης και με σκοπό τον εμπλουτισμό και τη διευκόλυνση της Διαχειριστικής Αρχής, δημιουργείται Ομάδα Συζήτησης στο Διαδίκτυο για τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης. Μέσω αυτής της Ομάδας συζητούνται επίσης σημαντικά ή επείγοντα θέματα».

Για τον τρόπο απόφασης να ισχύει ό,τι προτείνεται στη Γραπτή διαδικασία.

Οι συνεδριάσεις των Τεχνικών Επιτροπών και τα θέματα που θα συζητούνται που αναφέρονται στον κανονισμό λειτουργίας θα πρέπει τίθενται σε γνώση των μελών της Επιτροπής ώστε να κρίνουν οι ίδιοι αν επιθυμούν να παρέμβουν με γραπτή εισήγηση, ή να ζητήσουν τη συμμετοχή τους σε αυτές.

Διεύρυνση της Επιτροπής

Κρίνουμε σκόπιμο να διευρυνθεί η Επιτροπή με τη συμμετοχή της ΠΟΣΔΕΠ ώστε να εκπροσωπείται ολοκληρωμένα η Πανεπιστημιακή Κοινότητα.

Δρ Αθανάσιος Κονταξής